Historia klasztoru ojców Karmelitów Bosych w Zagórzu, przed którym stoisz, sięga 1700 roku, kiedy to ówczesny wojewoda wołyński, Jan Franciszek Stadnicki, ustanowił fundację dla klasztoru jako wotum dziękczynne za ocalenie pobliskiego Leska przed potopem szwedzkim. Testament, mówiący o tym wydarzeniu, został niedawno odnaleziony. Już w 1714 roku w klasztorze zamieszkali zakonnicy, a do 1730 ukończono budowę całego zespołu. Mury obronne wraz z fortyfikacjami powstały w następnych latach. Barokowy klasztor był warownią stanowiącą jedno z ogniw łańcucha obronnego, w którego skład wchodziły zamki: Sobień, Sanok, Lesko, Odrzykoń i Dobromil. Zagórski konwent, murowany z kamienia, obejmuje: kościół na rzucie krzyża, z jednym ramieniem przedłużonym, tworzącym chór zakonny, klasztor z wirydarzem pośrodku, foresterium (dom gościnny), budynek bramny, kordegardę, wozownię, budynki gospodarcze, studnię, obelisk z figurą Matki Bożej Szkaplerznej (współczesną), ogród klauzurowy (odtworzony), mury obronne i pozostałości szpitala, znajdujące się poza murami obronnymi. Łącznie powierzchnia wewnątrz murów to ponad półtora hektara. W latach swojej świetności (do pierwszego rozbioru Polski) zespół dzielił się na trzy części: dostępny dla wiernych plac z kościołem i zabudowaniami gościnnymi, na który wchodziło się przez okazałą bramę, część gospodarczą oraz klauzurowy klasztor z ogrodem, obejmujący 22 cele zakonników, bibliotekę, refektarz i kuchnię. Wnętrze kościoła ozdobiono malarstwem iluzjonistycznym, które zastąpiło nastawy ołtarzowe, co było rozwiązaniem niezwykle rzadkim. Na styku kościoła z klasztorem umieszczono dwie wieże, pełniące funkcję dzwonnic. Jan Stadnicki przeznaczył również testamentem stały fundusz na klasztorny szpital, otaczający opieką 12 weteranów wojskowych, pochodzenia szlacheckiego. Szpital istniał aż do kasaty klasztoru w 1831 roku. W okresie konfederacji barskiej ziemia sanocka stała się areną zmagań oddziałów konfederackich z wojskami rosyjskimi. Ich świadectwem są okopy Pułaskiego. W 1772 roku wojska rosyjskie, dowodzone przez generała Iwana Drewicza, obległy w klasztorze konfederatów barskich. Zabudowania klasztorne zostały ostrzelane z armat, część budynków uległa spaleniu i zniszczeniu. Obrona klasztoru w Zagórzu była ostatnią bitwą konfederacji. Dla upamiętnienia tych wydarzeń w 2018 roku w centrum miasta Zagórza odsłonięto pomnik Nieznanego Konfederata Barskiego, dzieło Piotra Zieleniaka. Po pożarze i zniszczeniach zakonnikom udało się odrestaurować konwent, jednakże reformy józefińskie nie pozwoliły na powrót do jego dawnej świetności. Według oficjalnej wersji policji austriackiej 26 listopada 1822 roku o godzinie drugiej po południu podczas sprzeczki przeora z jednym z zakonników doszło do pożaru, który strawił zabudowania karmelu, według innej wersji było to celowe podpalenie z inicjatywy władz zaborczych. W roku 1831 rząd austriacki zniósł klasztor w Zagórzu, majątki i legaty przeszły na skarb państwa, karmelici zostali przeniesieni do Przeworska oraz Lwowa. Ocalałe z pożaru wyposażenie kościoła – w tym znacznych rozmiarów obrazy, umieszczono w kościele parafialnym w Zagórzu. Przez 135 lat zniszczony i opustoszały klasztor pozostawał bez opieki, aż do czasu, kiedy to w 1957 roku karmelici podjęli się odbudowy zagórskiego karmelu. Jednak po śmierci niestrudzonego inicjatora odbudowy, ojca Józefa (Jana Prusa), karmelici musieli zrezygnować z kontynuowania odbudowy z powodu braku środków finansowych. 10 października 1962 roku, na polecenie przełożonych, zakonnicy opuścili zagórski Karmel. Ratowania ruin podjęli się dopiero w III RP gospodarze gminy Zagórz, wraz z Podkarpackim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Po przejęciu obiektu przez Gminę Zagórz, od 2000 roku trwały systematyczne prace mające na celu zabezpieczenie niszczejącego zabytku. Oczyszczono mury kościoła i klasztoru z drzew i krzewów, uporządkowano teren. Odbudowano dwie zrujnowane wieże kościoła. W kolejnych latach zabezpieczone zostały trzy elewacje kościoła (południowa, zachodnia i północna (frontowa). Od 2011 roku wznowiono prace konserwatorskie, co sprawia, że ten wyjątkowy zabytek staje się prawdziwą turystyczną atrakcją. Teraz zapraszamy do wejścia na teren klasztoru, przed tobą, szanowny gościu, główna brama, zwróć uwagę na grubość murów i otwory strzelnicze, przypominające o obronnym charakterze całego kompleksu. Zerknij też jeszcze na kamienną pietę na murze – to przedostatnia stacja Drogi Krzyżowej.